De radiozenders spuien het al dagen in de ether, de kranten staan er vol van en voor de echte fans lijkt het alsof het gisteren was: Kurt Cobain is al 20 jaar niet meer. Vandaag exact 20 jaar geleden werd zijn levenloze lichaam teruggevonden en stond het toenmalige muzieklandschap voor even in rep en roer. Het einde van Nirvana kwam plots maar was er misschien ook gekomen zonder de zelfmoord van de frontman. Onenigheid tussen de bandleden was er al even, zo werd er in het jaar van zijn dood een tournee afgezegd door strubbelingen binnen de band. Op deze dag echter even stilstaan bij de muziek die deze helden hebben geproduceerd is op zen minst op zijn plaats, vandaar deze bloemlezing over het laatste album dat de band ooit uitbracht: In Utero!
Bejubeld door de ene en beschimpt door de andere. Dat is hoe we het ontvangst van de muziek die Nirvana maakte kunnen omschrijven. Sommige kwatongen beweren dat Nirvana niets meer is dan een 4-chord wonder en daardoor vrij veel gelijkenissen vertoont met lauwe punk. Anderen bejubelen elk album dat de band ooit uit zijn gitaren heeft getoverd en benoemen Nirvana als de grote lichten achter de Grunge. Muzikale aliens die eindelijk nog eens ingingen tegen de stroom en lieten blijken dat het ook anders kon dan het voorgaande meermaals te herkauwen tot een nieuw muzikaal soepje.
Bij het beluisteren van In Utero (1993) kan ik bij de aanvang van het album mij niet van de gedachte ontdoen dat de personen die Nirvana beschimpen niet geheel ongelijk hebben. Technische gitaarriffs of onmogelijke drumsolo's vallen er in nummers zoals Serve the Servants of Scentless Apprentice niet echt terug te vinden, maar is dat dan wat bepaalt of het een goede band was? Ik ben van mening dat dit gebrek aan techniciteit ruimschoots wordt goedgemaakt door de charismatische performance kracht van de band en de puurheid die hoorbaar is in hun live-albums. Daarnaast is ook de gehele cultuur die rond de band werd gecreëerd voor mij van groter belang dan de moeilijkheidsgraad van het gitaargetokkel. Een inspiratiebron voor verschillende jongeren die in het donkstere dal van hun ziel aan het tasten waren in deze periode dat is wat Nirvana was en dat is voor mij veel belangrijker dan jezelf volledig uit de naad proberen te spelen om een technische solo op een album te krijgen.
De absolute klassieker van het album In Utero, een nummer dat in verschillende Gentse cafés nog wekelijks wordt meegeschreeuwd, is Rape Me! Een song boordevol rauwe stemgeluiden, simpele riffs en af en toe wat ruis op de lijn, kortom alles wat een goede Nirvana-song typeert is aanwezig. Meebrullen, meezingen en het kunnen naspelen dat was misschien nog wel het belangrijkste van heel de muziekscene rond Nirvana. Het was gewoon hun bedoeling om de muziek zo simpel mogelijk te houden zodat ze dichter bij hun fans stonden dan de zelfverklaarde muziekgoden uit de jaren 70 en 80 afkomstig uit de Rock and Roll scene.
Een enorm prachtig nummer op In Utero vind ik ook All Apologies en dit komt vooral omdat je hierin hoort waar de Foo Fighters af en toe hun mosterd halen. Het is daarnaast ook een nummer dat de donkerheid van de psychologische geest van Cobain naar boven haalt. Deze donkerheid is trouwens de gehele cd voelbaar, waaruit kan worden opgemaakt dat hij toch enorm diep zat. Zijn zelfmoord voorspellen was dus doorheen de jaren waarschijnlijk geen lastige taak geweest als je de depressiviteit van de Cd's in ogenschouw neemt.
Het blijft jammer dat Kurt Cobain vandaag de dag de wei van Pukkelpop niet meer kan doen ontploffen. Hem een gepaste herdenking geven 20 jaar na zijn beslissing om uit het leven te stappen is voor ons echter klein bier als je ziet wat hij de muziekscene in een betrekkelijk korte tijd geboden heeft. Het belangrijkste om te onthouden bij deze muziek is dat kritiekasters soms de woorden "Eenvoud siert" of "Less is more" in de mond zouden moeten nemen, want muziek met te veel tierlantijntjes is soms een pak slechter dan wat Kurt en zijn kompanen in hun hoogdagen hebben gepresteerd. Rust gewoon verder Kur,t daarginds tussen alle muziekgoden, waar je zeker en vast thuishoort!
